Федоров Фома Михайлович – Саха Өрөспүүблүкэтин үөрэҕириитин туйгуна, РФ наукаҕа уонна техникаҕа бочуоттаах үлэһитэ, ССРС наукаларын Академиятын Сибиирдээҕи салаатын бочуоттаах бэтэрээнэ, ити тэрилтэ “Серебряная сигма” уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин “Гражданскай килбиэн” бэлиэлэрин хаһаайына, физика-математика билимин доктора, техника билимин кандидата, ХИФУ математика билимин чинчийэр үнүстүүтүн биир тутаах үлэһитэ, алгебра уонна геометрия кафедратын профессора.
Фома Михайлович 1946 сыллаахха балаҕан ыйын 17 күнүгэр Үөһээ Бүлүү Тамалакааныгар төрөөбүтэ. Екатерина Харлампьевна уонна Михаил Софронович Федоровтар аҕыс уолаттарыттан улаханнара – Фома Михайлович.
1966 сыллаахха Исидор Барахов аатынан Үөһээ Бүлүүтээҕи гимназияны ситиһиилээхтик үөрэнэн бүтэрбитэ. Үөрэнэр сылларыгар республика таһымнаах олимпиадаларга кыттан миэстэлэһэрэ. Кини ССРС норуодунай учуутала М.А. Алексеев киэн туттар үөрэнээччилэриттэн биирдэстэрэ. Оскуоланы бүтэрбит сылыгар В.В. Куйбышев аатынан Томскайдааҕы государственнай университет механико-математическай факультетын устудьуона буолар. 1971 сыллаахтан саҕалаан ССРС наукаларын Академиятын ситимигэр (ИФТПС, ОПМВТ ЯФ СО РАН) үлэлиир. Онтон СГУ иһинэн тэриллибит математика наукатын чинчийэр институт биир тутаах үлэһитэ буолбута. 1980 с. научнай салайааччыта суох кандидатскай диссертациятын “Разработка методов расчета и исследование температурного режима горных пород вокруг подземных выработок в условиях многолетней мерзлоты” ситиһиилээхтик көмүскээн техника наука кандидата буолар. Онтон 2002 сыллаахха “Граничный метод решения прикладных задач математической физики и его приложения в геомеханике” диэн темаҕа көмүскээн аны физика-математика наукатын доктора буолар. Түөрт монографиялаах, сүүстэн лаппа тахса научнай ыстатыйалардаах, икки патеннаах.
Олоҕун бэлиэ кэрчиктэрэ
1946 – Балаҕан ыйын 17 күнүгэр Үөһээ Бүлүү Тамалакааныгар төрөөбүтэ
1966 – Исидор Барахов аатынан Үөһээ Бүлүүтээҕи гимназияны ситиһиилээхтик үөрэнэн бүтэрбитэ
1966-1971 – В.В. Куйбышев аатынан Томскайдааҕы государственнай университет механико-математическай факультетын устудьуона
1971-1972 – Хоту дойду физико-техническай проблемаларын чинчийэр үнүстүүтүн СО АН СССР Дьокуускайдааҕы салаатын стажер-чинчийээччитэ.
1972-1973 –СО АН СССР Дьокуускайдааҕы филиалын прикладной математика уонна вычислительнай техника салаатын старшай лаборана.
1973-1986 – СО АН СССР Дьокуускайдааҕы филиалын прикладной математика уонна вычислительнай техника салаатын младшай научнай үлэһитэ.
1974 – Кэргэнин Июлия Васильевна Аввакумовалыын холбоһоллор
1975 – Кыыһа Екатерина төрүүр
1976 – Уола Василий күн сирин көрөр
1980 – «Ударник Десятой пятилетки СССР” бэлиэнэн наҕараадаланар
1981 – Техническай наука кандидата буолар
1986-1992 – СО АН СССР Дьокуускайдааҕы филиалын прикладной математика уонна вычислительнай техника салаатын старшай научнай үлэһитэ
1991 – “ССРС наукаларын Академиятын Сибиирдээҕи салаатын бочуоттаах бэтэрээнэ” аат иҥэриллэр
1992-1993 – СО АН СССР Дьокуускайдааҕы филиалын прикладной математика уонна вычислительнай техника салаатын сүрүн научнай үлэһитэ.
1993-2003 – ХИФУ математика билимин чинчийэр үнүстүүтүн биир тутаах үлэһитэ, алгебра уонна геометрия кафедратын профессора.
1994-2020 – Математическай моделированиеҕа Норуоттар икки ардыларынааҕы конференцияны тэрийсээччи
1997-2020 – Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр сылын аайы ыытыллар Лаврентьевскай ааҕыылар тэрийээччилэрэ
1997-2020 – “Шаг в будущее – Инникигэ хардыы имени академика В.П. Ларионова” эдэр чинчийээччилэр өрөспүүбүлүкэтээҕи кэмпириэнсийэлэрин “Математика билимэ” секция дьүүллүүр сүбэтин чилиэнэ.
1999– ПНЕВМОСЕПАРАТОР айарга патент ылар (в соавторстве)
2000 – “Граничный метод решения прикладных задач математической физики” монографията бэчээттэнэн тахсар
2003 – физика-математика билимин дуокторын учуонай истиэпэнэ ананар.
2003-2010 – М.К Аммосов аатынан Дьокуускайдаа5ы судаарыстыбаннай үнүбэрситиэт иһинэн Математиканы чинчийэр билим үнүстүүтүн математическай физика лабораториятын сүрүн научнай үлэһитэ.
2003 –“Раздельная разработка месторождений минерального сырья с использованием передвижных модульных обогатительных установок” монографията тахсар (в соавторстве).
2005 – Сиэнэ Алексей күн сирин көрөр.
2006 – “СӨ үөрэҕириитин туйгуна” бэлиэнэн наҕараадаланар.
2006 – “Рудообогатительный передвижной модульный комплекс” диэни айарга патент ылар (в соавторстве).
2007 – “Арассыыйа Бэдэрээссийэтин наукаҕа уонна техникаҕа бочуоттаах үлэһитэ” үрдүк аат иҥэриллэр.
2007 – ССРС билимнэрин Академиятын Сибиирдээҕи салаатын “Серебряная сигма” бочуоттаах бэлиэтинэн наҕараадаланар.
2009 –“Бесконечные системы линейных алгебраических уравнений” монографията тахсар.
2010 – Сиэнэ Элина күн сирин көрөр.
2011 –“Бесконечные системы линейных алгебраических уравнений и их приложения” монографията тахсар.
2011 – “300 лет М.В. Ломоносову” ЦК КПРФ өйдөбүнньүк мэтээлинэн наҕараадаланар.
2011-2020 –ХИФУ математика билимин чинчийэр үнүстүүтүн сүрүн научнай үлэһитэ.
2020 – От ыйын 29 күнүгэр ыарахан ыарыыттан күн сириттэн күрэммитэ.
Федоров Фома Михайлович: путь в бесконечность/[Сост.: И.В. Аввакумова, А.П. Захарова, В.Е. Федоров и др.]. – Якутск: Издательский дом СВФУ, 2022. – 152 с.
Книга посвящается доктору физико-математических наук, Почетному работнику науки и техники РФ, заслуженному ветерану Сибирского отделения Академии наук СССР, кавалеру знака отличия РС (Я) “Гражданская доблесть”, Отличнику образования РС (Я) Федорову Фоме Михайловичу. В книгу вошли воспоминания коллег, друзей и близких родственников, родословная и библиографический указатель научных трудов.
